Werkwijze
“Een restaurator tracht het verval te vertragen om zo cultureel erfgoed voor huidige en toekomstige generaties te behouden”. Deze zin komt van de website van Restauratoren Nederland en vat heel bondig samen wat een restaurator tracht te bereiken. Hierna ga ik wat uitgebreider in op hoe ik dit aanpak.
Inventarisatie
De eerste stap naar de behandeling van een object is goed inventariseren wat er aan de hand is. Kijken dus: alleen met de ogen of met hulpmiddelen. Ik bestudeer het object in UV fluorescentie of met de microscoop. Is er een oppervlaktebehandeling nodig omdat een object vuil is, of is er meer aan de hand? In deze fase kijk ik naar de staat van een object en wat er nodig is om de conditie te stabiliseren (conserveren). Of moet het in een betere staat gebracht worden (restauratie)? De afwegingen die ik hierbij maak raken heel dicht aan de ethiek van het restauratorvak.
Voor lijsten en vergulde objecten volg ik uiteraard hetzelfde traject; hoe is het gesteld met de houten kern, met de krijtgrondlagen, met de ornamenten, met de vergulde afwerklaag, zijn er brons retouches te zien?
Als ik dit beeld compleet heb, kan ik een raming maken van de tijd en kosten die met het herstel gemoeid zullen zijn. De informatie die u over het object verstrekt, is hierbij ook van belang en neem ik mee in het behandelingsplan. Samen met de kostenraming ontvangt u een voorstel voor behandeling van uw object, met een inschatting van de daarmee gemoeide tijd. Ik maak dit naar beste kunnen, maar het blijft een inschatting. Mochten zich gaande het werk onverwachte zaken voordoen waardoor meer tijd nodig is (bijvoorbeeld omdat er onverwachte beschadigingen tevoorschijn komen) dan treed ik uiteraard altijd met u in overleg om de rest van het traject te bepalen.
Restauratie of (preventieve) conservering?
Tussen deze termen is een behoorlijk verschil.
Preventieve conservering houdt zich bezig met het scheppen van de optimale omgeving om objecten te bewaren en te exposeren. In dit kader adviseer ik u over de omgeving waarin het object zich bevindt. Voorbeelden zijn klimaatbeheersingsmaatregelen, aanpak en monitoring van ongedierte. Met preventieve conservering wordt beoogd toekomstig waardeverlies en verval te voorkomen en/of te minimaliseren.
Bij conservering gaat de aandacht uit naar het stabiel maken van de toestand van een object, waarbij er direct, maar wel zo min mogelijk wordt ingegrepen aan het object. Denk aan het wegnemen van vervuiling of het vastzetten van opstaande verf. Het doel van conservering is het tegengaan van verval en het object behouden voor onderzoek, digitalisering of presentatie.
Restauratie
Hier is het object voorwerp van handeling, waarbij het wordt teruggebracht in ofwel de oorspronkelijke staat, ofwel een andere, van tevoren gedefinieerde staat. Het doel van restauratie is de staat van het object verbeteren, of het object in zodanige staat te brengen dat het weer naar behoren zijn publieksfunctie kan vervullen. Denk bijvoorbeeld aan het verwijderen van een verkleurde vernislaag, overschilderingen of het hechten van een scheur.
Alleen of samen
In de meeste gevallen werk ik alleen. Mocht dit noodzakelijk zijn, dan beschik ik over een breed netwerk van collega-restauratoren op wie ik een beroep kan doen onder anderen:
Meubelrestaurator Brigitte Taal
Bijscholing?
Om up to date te blijven met de ontwikkelingen binnen mijn vak, volg ik regelmatig bijscholing.